Norsk flutningaskip, gufuskip, í eigu félags í Bergen. Sama félag og átti kolaflutningapramman Inger Benedicte sem sökk við innsiglinguna í Reykjavík sama ár, 1926. Smíðað 1880.

Var kallað á þessum tíma cementsskipið “sementsskipið”. Einnig símastauraflutningaskip.

Var að flytja mikið magn af sementi og símastaura. Sementið átti að fara til Reykjavíkur og var víst mikil eftirspurn eftir því á þessum tíma. Símastaurarnir áttu að fara í Hagabót, Barðaströnd, um alls 130 stykki en 400 staurar til Reykjavíkur.

Einnig var um borð, matvörur, smurningsolía, tunnur, fernistunnur.

Sökk 27. júlí 1926

Sagt að það hafi verið álíka stórt og Gullfoss I (1915 – 27feb – mars 1941 ).

Gullfoss var 70 metrar að lengd og 10 metrar að breidd. (Lengd er 230 fet, breidd 35 fet, Burðarmagn 1413 smálestir brúttó, 885 smálestir nettó.)

Nordpole var 46 ára gamalt þegar það sökk.

Tals­vert var fjallað um strand norska flutn­inga­skips­ins Nor­dpo­len á Breiðafirði í lok júlí árið 1926 í ís­lensk­um fjöl­miðlum á þeim tíma en Land­helg­is­gæsl­an fann flak skips­ins í síðasta mánuði þegar sjó­mæl­inga­bát­ur­inn Bald­ur var við mæl­ing­ar á Breiðafirði. Ekki var áður vitað um ná­kvæma staðsetn­ingu flaks­ins sam­kvæmt upp­lýs­ing­um frá Gæsl­unni.

Flutn­inga­skip­inu var hleypt af stokk­un­um 18. sept­em­ber árið 1880 og var því orðið tæp­lega 46 ára gam­alt þegar það fórst. Skipið var upp­haf­lega nefnt Solon og gekk und­ir því nafni til árs­ins 1907 þegar það var selt nýj­um eig­end­um sem nefndu það Locksley. Skipið var aft­ur selt árið 1913 og fékk þá nafnið Jern­land. Þrem­ur árum síðar var það selt á nýj­an leik og nefnt Star­efos. Loks var skipið enn á ný selt árið 1922 og fékk þá nafnið Nor­dpo­len.

Flutn­inga­skipið mun hafa verið um 2000 smá­lest­ir að stærð að því er seg­ir í Morg­un­blaðinu 11. ág­úst og álíka stórt og flutn­inga­skipið Gull­foss, sem hleypt var af stokk­un­um árið 1915 og var fyrsta skip Eim­skipa­fé­lags Íslands, sam­kvæmt frétt Morg­un­blaðsins 31. júlí. Varn­ing­ur um borð var einkum símastaur­ar og sement en einnig rúg­mjöl og síma­vír.

Símastaurn­arn­ir áttu að fara á land víðs veg­ar um land. Þegar skipið kom til Ísland hélt það fyrst til Vest­manna­eyja sam­kvæmt ósk landsíma­stjóra til þess að hægt yrði að gefa skip­stjór­an­um fyr­ir­skip­an­ir um það hvar staur­arn­ir skyldu sett­ir á land. Skipið átti meðal ann­ars að koma við á Pat­reks­firði, Flat­ey, Haga­bót, Reykja­vík og Hafnar­f­irði.

Fjallað ít­ar­lega um strandið í Morg­un­blaðinu

Nor­dpo­len hélt til Pat­reks­fjarðar og tók þar um borð hafn­sögu­mann fyr­ir Breiðafjarðar­hafn­irn­ar, Snæ­björn Kristjáns­son hrepp­stjóra í Hergils­ey. Fjallað var ít­ar­lega um strand Nor­dpo­len í Morg­un­blaðinu 11. ág­úst 1926 þar sem vitnað var einkum til dag­bók­ar skip­stjóra flutn­inga­skips­ins, M. Ir­gens, þar sem sagði í end­ur­sögn blaðsins (upp­runa­leg staf­setn­ing er lát­in halda sér):

„Var nú fyrst haldið til Flat­eyj­ar og þaðan til Haga­bót­ar með símastaura í Barðastrand­ar­lín­una. Þangað var kom­inn vj­el­bát­ur frá Stykk­is­hólmi til að flytja staur­ana í land. En veður tók þegar að hvessa og gerði rign­ing­ar­dimmviðri. Vildi bát­ur­inn þá eigi bíða leng­ur og fór sína leið. Þótti nú sýnt, að eigi yrði hægt að skipa staur­un­um þar á land og lagði þá Há­kon alþm. Kristó­fers­son í Haga það til, að skipið færi inn til Brjáns­lækj­ar, því að þar myndi vera hlé.

Var nú lagt af stað og sá lítið til land­miða, en sigl­inga­leið er þarna ómæld og sá skip­stjóri því eigi ástæðu til að taka dýpt­ar­mæl­ing­ar. Þótt­ust þeir nú halda sömu leið og þeir höfðu komið frá Flat­ey, þangað til þeir sáu Sauðeyj­ar. Var nú stefnt á þær um hríð, þangað til leiðsögumaður seg­ir, að komið sje fram hjá öll­um skerj­um og nú sje hrein sigl­inga­leið til Brjáns­lækj­ar. Sá þó ekki til land­miða. En nú var sett á fulla ferð. Fimm mín­út­um síðar strand­ar skipið á ein­hverju skeri, sem þeir eigi vita hvaða sker er. En það mun vera norðvest­ur af Sauðeyj­um.

Skipið hjó nú þarna á sker­inu fram eft­ir degi og fór þá að koma mik­ill sjór í það, einkum vj­ela­rúmið. Vj­el­in komst í ólag og varð því að stöðva hana. Hækkaði nú sjór óðum í skip­inu og hjó það mikið á sker­inu svo að ketill­inn riðaði all­ur og lyft­ist að fram­an um 4 þuml­unga. Tókst þó síðar að kveikja upp eld í öðru eld­stæðinu og koma upp gufu. Var nú dælt um stund og lækkaði þá aust­ur­inn að mun. En svo mun skipið hafa brotnað meira um vj­ela­rúmið, því að þar streymdi nú svo mik­ill sjór inn, að eld­ur­inn sloknaði.

Há­kon alþing­ismaður kom nú út að skip­inu og fóru tveir menn með hon­um til Flat­eyj­ar, en hinir urðu ein­ir eft­ir í skip­inu. En þegar svo var komið að skipið var komið í kaf að fram­an, stigu þeir á skips­bát­inn og hjeldu til Brjáns­lækj­ar. Seinna var farið á strandstaðinn aft­ur og var skipið þá sokkið. Ligg­ur það á 9 faðma dýpi og er talið óhugs­andi að því verði bjargað. Framb­urður skip­stjóra og annarra skip­verja var mjög sam­hljóða dag­bók­inni.“

Vissi af skeri á svæðinu en taldi það að baki

Einnig er vitnað í framb­urð Snæ­björns Kristjáns­son­ar við sjó­próf­in þar sem hann hafi sagst hafa tekið að sé að vera hafn­sögumaður að beiðni Há­kon­ar alþing­is­manns og landsíma­stjóra. Hann hafi verið leiðsögumaður á norðan­verðum Breiðafirði um tveggja ára­tuga skeið. Dimmst hafi verið þegar Nor­dpo­len hafi haldið frá Haga­bót og aðeins rofað fyr­ir til Hvamms­fjarðar en ekki verið hægt að sjá til lands eins og venju­lega.

„Kveðst hann hafa vitað af skeri þarna ná­lægt Sauðeyj­um, en haldið að þeir væri komn­ir fram fyr­ir það og eigi geta sagt um hvort skipið hafi held­ur strandað á því skeri eða öðru. Þegar þeir komu á stand­astaðinn síðast, var enn svo dimt veður, að eigi sá til miða á landi. En hann seg­ir, að þeir hafi verið farn­ir að beygja af sigl­inga­leiðinni til Flat­eyj­ar til bak­borða, í átt­ina til Brjáns­lækj­ar.“

Fram kem­ur enn­frem­ur í frétt Morg­un­blaðsins að þegar Nor­dpo­len hafi strandað hafi ný­verið farið fram mik­il og dýr viðgerð á skip­inu. Það hafi verið tryggt í Nor­egi en aðeins fyr­ir altjóni en ekki skemmd­um. Henni lýk­ur á þess­um orðum: „Það mun tæp­lega orka tví­mæl­is að þeir, sem best skyn bera á þessi mál, munu telja það óverj­andi að sigla svona stóru skipi á ómæld­um sigl­inga­leiðum, þar sem fult er af borðum og blindskerj­um. Og allra síst hafi það verið rjett, að ætla að sigla skip­inu frá Haga­bót til Brjáns­lækj­ar, enda þótt eigi hefði verið dimm viðri.“

Hefurðu frekari upplýsingar um Nordpolen? Geturðu bætt einhverju við? Hafðu samband; diveexplorer@dive-explorer.com

Heimildir:

• LHG.is
• https://www.mbl.is/frettir/innlent/2017/10/03/hver_er_saga_norska_skipsflaksins/