HMCS Skeena var kanadískur tundurspillir sem strandaði við Viðey 24. október 1944. Skeena var olíuknúið gufuskip, smíðað árið 1930. Skipið tók þátt í innrásinni í Normandí og fleiri hernaðaraðgerðum.
Skipið losnaði frá akkeri en það var þá á milli Engeyjar og Viðeyjar. Skipið rak þá upp að vesturenda Viðeyjar og strandaði þar.
Fimmtán áhafnarmeðlimir fórust en 198 var bjargað. Skipverjum var skipað að yfirgefa skipið og fóru 21 skipverjar þá á tveimur björgunarflekum en þá rak inn eftir Kollafirði og björguðust sex þeirra.
Skipun um að yfirgefa skipið var afturkölluð og héldu skipverjar sem eftir voru kyrru fyrir þangað til þeim var bjargað.
Einar Sigurðsson útgerðarmaður og skipstjóri á Aðalbjörgu RE 5 tókst að flytja erlent björgunarlið út í Viðey með því að brimlenda innrásarpramma frá bandaríska hernum í Sandvíkinni. Skipið var selt í brotajárn.
Kanadíski tundurspillirinn HMCS SKEENA
Minnismerki um strandið er á vesturenda Viðeyjar en þar er minningarskjöldur og önnur skrúfa skipsins og upplýsingaskilti.
_________________________________________________
Sagt er að við köfun á strandstað Skeenu megi finna allskyns muni frá tíma strandsins.
Eitt mesta mannfall á Íslandi árið 1944 varð þegar togarinn Max Pemberton RE 278 „Maxinn“ fórst með allri áhöfn þann 11. janúar 1944.
Um borð í togaranum voru 29 manns. Skipsflakið hefur aldrei fundist.
Kort sem sýnir staðsetningu á Malarrifi á suðurhluta Snæfellsnes. (Loftmynd: Loftmyndir.is)Max Pemberton RE-278
Áhöfnin hafði verið við veiðar suður af Malarrifi, Snæfellsnesi. Vont veður var á ofangreindum tíma og talið er að hann hafi ofhlaðinn og yfirvigt því ástæða hvarfsins. Þess ber þó að geta að á þessum tíma stóð seinni heimstyrjöldin yfir og vitað var að þýskir kafbátar voru á ferli á Faxaflóa. En þar sem skipsflakið hefur aldrei fundist þá er ómögulegt að segja hver ástæðan er fyrir hvarfi togarans.
Heilmikið skarð var skorið í íslenskt samfélag á þessum árum en fleiri skipsskaðar voru fleiri á árinu 1944.
Max Pemberton RE 278 1939-1941 (Heimild: Sarpur / Þjóðminjasafn Íslands)
Þeir sem fórust með skipinu voru (29 manns):
Pétur A. Maack skipstjóri, Reykjavík, 51 árs, Pétur A. Maack, 1. stýrimaður, Reykjavík, 28 ára, Jón Sigurgeirsson, 2. stýrimaður, Reykjavík, 31 árs, Þorsteinn Þórðarson, 1. vélstjóri, Reykjavík, 51 árs, Þórður Þorsteinsson, 2. vélstjóri, Reykjavík, 19 ára, Valdimar Guðjónsson matsveinn, Reykjavík, 46 ára, Gísli Eiríksson bátsmaður, Reykjavík, 49 ára, Guðmundur Þorvaldsson bræðslumaður, Hafnarfirði, 44 ára, Guðmundur Einarsson netamaður, Reykjavík, 45 ára, Guðni Kr. Sigurðsson netamaður, Reykjavík, 50 ára, Sigurður V. Pálmason netamaður, Reykjavík, 49 ára, Sæmundur Halldórsson netamaður, Reykjavík, 33 ára, Aðalsteinn Árnason háseti, Seyðisfirði, 19 ára, Ari Friðriksson háseti, Látrum, Aðalvík, 19 ára, Arnór Sigmundsson háseti, Reykjavík, 52 ára, Björgvin H. Björnsson háseti, Reykjavík, 28 ára, Guðjón Björnsson háseti, Reykjavík, 17 ára, Gunnlaugur Guðmundsson háseti, Reykjavík, 26 ára, Halldór Sigurðsson háseti, Jaðarkoti í Villingaholtshreppi, Árnessýslu, 23 áraHlöðver Ólafsson háseti, Reykjavík, 22 ára, Jens Konráðsson háseti, Reykjavík, 26 ára, Jón Þ. Hafliðason háseti, Reykjavík, 28 ára, Jón M. Jónsson háseti, Reykjavík 29 ára, Jón Ólafsson háseti, Keflavík, 39 ára, Kristján Halldórsson háseti, Innri-Njarðvík, 37 ára, Magnús Jónsson háseti, Reykjavík, 23 ára, Benedikt R. Sigurðsson kyndari, Reykjavík, 19 ára, Hilmar Jóhannesson kyndari, Reykjavík, 19 ára, Kristján Kristinsson aðstoðarmatsveinn, Reykjavík, 14 ára.
Minningarathöfnin fór fram í Dómkirkjunni þann 3. febrúar 1944.
Að Max Pemberton hafi farist á Faxaflóa af völdum þýsks kafbáts er svo ekki ósennilegt miðað við þennan tíma. Síðast heyrðist frá áhöfninni á hinum „venjulega“ sambandstíma togaranna um morgunin þann 11. janúar (1944) klukkan 07:30 (Þriðjudagur). Samkvæmt þeim upplýsingum/heimildum þá var Max Pamberton út af Malarrifi á leið til Reykjavíkur (#1 „Lónum innan við Malarrif“) (#2 „Lónaði innan við Malarrif“). Síðan heyrðist ekkert meir frá áhöfninni á næsta kalltíma. Gera má ráð fyrir að þessu að skipið hafi verið komið suður fyrir Malarrif.
Veður?
Veðurskilyrði á þeim tíma, tíma hvarfsins hafði breytt um átt og komin norð-austan kaldi og fjögur vindstig (kaldi = 4 vindstig, sem telst ekki mjög mikið). Miðað við vindátt og vindstig á þessum stað, Faxaflóa og þá líka miðað við heimildir á umræddum tíma var sjór nokkuð sléttur á Faxaflóa. Sama má segja um norðanverðan Faxaflóa, nema smávægileg bára á sunnanverðum Flóanum.
Því er talið útilokað að Max Pemberton hafi farist sökum veðurs.
Ketilsprenging?
Önnur hugmynd kom upp að ketilsprenging hafi orsakað hvarfið, en það var talið útilokað líka. Þar sem vaktaskipti vélstjóra hafi verið um klukkan 06:00 og þar hafði verið að störfum vanur vélstjóri og kyndari.
Tundurdulf ?
Í lok seinni heimstyrjaldinnar tilkynntu Þjóðverjar um að kafbátar Nasista hefðu lagt 2 tundurduflasvæði. Annað svæðið hafði verið sunnan Kolluál, en hitt fyrir norðan Kolluál.
Sjóskipið Max Pemberton
Sagt var að skipið hafi verið afar gott sjóskip og skipstjórinn Pétur maack hafi verið í flokki afburða skipstjóra. Skipinu hafði verið breytt og lestin verið stækkuð. Í stríðinu hafði verið sett brynvörn á brúna, 1150 kg að þyngd, og á móti bætt við 14 tonnum í botninn. Þetta hafði gert það að verkum að skipið varð enn betra sjóskip.
Það var smíðað árið 1917 og því 26 ára gamalt þegar hann hvarf. Skipið var upphaflega 320 lestir. Aðaleigandi skipsins var Halldór Þorsteinsson skipstjóri í Reykjavík.
Max Pemberton (Heimild; Morgunblaðið 1984)
Leitin
Leit var hafin á fimmtudeginum og fram til laugardags. Leitað var úr lofti að skipinu, eða braki úr því en án árangurs. Annað hvort hefur skipið farist mjög hratt eða það horfið á slóðum utan leitarsvæðis.
Fréttagrein í Vísi 14. janúar 1944, leitin að Max Pemberton.
Skipsflakið Max Pemberton
Hvar flakið af Max Pemberton er að finna veit enginn. Að minnsta kosti ekki að svo stöddu.
Hafdýpið á þeim slóðum sem talið er að flakið hafi farist er á bilinu 100 til 250 (300) metra dýpi? Hvort sjómenn hafi „lent“ í festum á þessum slóðum er alls ekki ólíklegt, en amk. eru ekki komnar neinar heimildir eða upplýsingar um að einhver hafi fengið „festu“ í Max Pemberton.
Veistu eitthvað meira?… Geturðu bætt við upplýsingum? Hafðu þá samband við mig, höfum söguna á hreinu; sendu mér tölvupóst á diveexplorer@dive-explorer.com
If you have any information’s about the trawler Max Pemberton, some data, info, or anything you want to share please contact me; diveexplorer@dive-explorer.com.
DiveExplorer 