Örn GK-5 (+1936)

Sumarið 1936 var línubáturinn Örn GK-5 (áður E/s Batalder, áður Pétursey RE-277) á síldarveiðum út af Norðurlandi. Áhöfnin taldi 19 manns.

Þann 08. ágúst 1936 skall á svartaþoka og norðvestan rok og stórsjór á síldarmiðum fyrir norð-asutan land. Skip leituðu því eitt af öðru vars, en sigling gekk hægt sökum hversu skipin voru mikið hlaðin. Þegar síldarskipin komu til hafnar, öll nema Örn GK-5, fór fram leit að skipinu.

Línubáturinn Pétursey RE-277, síðar Örn GK-5. Mynd tekin í Reykjavíkurhöfn af óþekktum ljósmyndara. Heimild; thsof.123.is

Er varðskipið Ægir var statt á Húsavík á leið til leitar fannst annar nótabáturinn á reki, mannlaus. Töluvert brak úr skipinu fannst vestan Mánáreyja og er talið að skipið hafi farist á þeim slóðum. Hinn nótabáturinn fannst síðan mannlaus á reki undan Melrakkasléttu.

Upplýsingar um skipið Örn GK-5 úr skipaskrá Lloyds. (Heimild: https://www.wrecksite.eu/docBrowser.aspx?QnJwPQCxYnbiBre0vuo8dw==)
E/s Batalder KG-363 (Heimild: Vagaskip.dk)
Um skipið:

Örn GK-5 var smíðað í Noregi árið 1903, og var því 33 ára þegar hann sökk. Skipið var stálskip, 103 brúttólestir að stærð. Vélin var 203 ha 2.ja þöppu gufuvél. Skipið var fyrst gert út frá Noregi, en síðan selt til Færeyja. Árið 1927 keypti O. Ellingsen í Reykjavík skipið sem þá hét Pétursey RE-277.

Ekki var vitað hvað það var sem kom fyrir skipið en öll áhöfn þess fórst. Talið var ólíklegt að veður hefði orðið honum að tjóni, en hallast að því að jafnvel ketilsprenging hefði orðið í skipinu og það sokkið á svipstundu, en það verður aldrei vitað til fulls.

Vestan við Mánareyjar fannst brak úr skipinu. (Kort; LMI.is)
Hafsvæðið á Skjálfanda, framundan Tjörnesi og á Axarfirði er töluvert, allt að 200 metrum. (Sjókort; Navionics)
Þeir sem fórust með skipinu:

Úr Reykjavík:

Ólafur V. Bjarnason, skipstjóri, 60 ára, Frakkastíg 26, kvæntur og átti uppkomin börn.

Steinn Ásbjörnsson, stýrimaður, 28 ára, Rauðará við Hverfisgötu, ókvæntur.

Eggert Ólafsson, 1. vélstjóri, 27 ára, Grettisgötu 79, kvæntur en barnlaus.

Frá Hafnarfirði:

Guðmundur Guðmundsson, nótabassi, 57 ára, Gunnarssundi 3. Hann var kvæntur og átti 2 börn innan við fermingu og 3 uppkomin.

Skúli Sveinsson, 2. vélstjóri, 34 ára, Brekkustíg 25. Hann var kvæntur en barnlaus.

Guðmundur Albertsson, matsveinn, 23 ára, Vesturbraut 22, kvæntur og átti eitt barn.

Sigurður Sveinsson, háseti 53 ára, Hverfisgötu 7, kvæntur og átti eitt barn innan við fermingu. Þorsteinn Guðmundsson, háseti, 40 ára, Merkurgötu 14, kvæntur og átti 1 barn.

 Jón Bjarnason, háseti, 37 ára, Selvogsgötu 16 B. Kvæntur og átti 3 börn í ómegð.

Heimild; Morgunblaðið 24. maí 1996; Gáfu líkan af línubátnum Erni GK-5.
Heimildir og linkar

Uppfært 09.09.2020

Algengt er að leifar skipsflaka komi upp með veiðarfærum. Svo virðist sem áhöfnin á togaranum Klakka SH-510 hafi einmitt fengið leifar af skipsflaki í trollið er það var á rækjuveiðum út af Skjálfandaflóa þann 04. september 2020.

Togarinn Klakki SH-510 (Mynd: Davíð Már Sigurðsson, MarineTraffic.com)

Samkvæmt Facebook síðu eins skipverjans, Guðmundar Geirs Einarssonar þá kom upp með veiðarfærunum hvorki meira né minna en skipsklukka. Mjög oft er nafn skipanna skráð á skipsklukkuna. Svo virðist einmitt hafa verið í þessu tilviki því nafnið „BATALDER“ var grafið á bjölluna.

Leiða má líkur að því að þar sem skipsklukkan kom upp, eða í námunda við þann stað þar sem leifarnar komu upp með veiðarfærunum sé komin staðsetning á flaki BATALDER, sem síðar varð að skipinu ÖRN GK-5 (+1936).

Staðsetningin þar sem Klakki var á veiðum ber saman við heimildir um mögulegan stað þar sem ÖRN GK-5 sökk með allri áhöfn innanborðs. Dýpi á þessum slóðum er 100 til 200 metrar, og líklegast leðjubotn.

Skipsbjallan komin um borð í Klakka. (Heimild; Facebook síða Guðmundar Geirs Einarssonar)
Skipsbjallan komin um borð í Klakka. (Heimild; Facebook síða Guðmundar Geirs Einarssonar)
Skipsbjallan komin um borð í Klakka. (Heimild; Facebook síða Guðmundar Geirs Einarssonar)
Annað brak úr flakinu um borð í Klakka. (Heimild; Facebook síða Guðmundar Geirs Einarssonar)
Skipsbjallan eftir hreinsun hjá Byggðasafni Vestfjarða. (Heimild; Dv.is – 09.09.2020)
Heimildir og linkar
Heimild: Morgunblaðið 11.09.2020; 200 mílur; Nátengt fjölskyldunni

„Þessi saga hef­ur fylgt fjöl­skyld­unni nán­ast alla mína tíð og það er væg­ast sagt sér­kenni­legt að skips­bjall­an hafi komið upp með trolli skips, sem er ná­tengt okk­ur,“ seg­ir Torfi Björns­son á Ísaf­irði.

Hann vís­ar til þess að skips­bjalla úr gufu­skip­inu Erni GK kom upp með rækjutrolli Klakks ÍS á föstu­dag, en skipið var þá á rækju­veiðum á ut­an­verðum Skjálf­anda. Þar sást síðast til Arn­ar­ins 9. ág­úst 1936, en skipið fórst þann dag með 19 manna áhöfn. Meðal skip­verja var Jó­hann Rós­inkr­ans Sím­on­ar­son, afi Torfa, en út­gerðarmaður Klakks er Gunn­ar, son­ur Torfa.

Torfi Björns­son með skips­bjöll­una úr Erni GK, sem fórst á Skjálf­anda. Í bak­grunni er bát­ur með sama nafni, sem Torfi gerði út. mbl.is/​Hall­dór Svein­björns­son

Ein­hvers kon­ar fyr­ir­boði?

„Pabbi var á öðrum síld­ar­bát sem var á aust­ur­leið og þeir mættu Ern­in­um fyr­ir miðjum Skjálf­anda. Talið var að Örn­inn væri á leið til Siglu­fjarðar með full­fermi af síld. Þarna mætt­ust þeir feðgarn­ir og veifuðu hvor öðrum, það var í síðasta skipti sem þeir sáust. Skömmu síðar gerðist eitt­hvað sem olli því að skipið sökk með manni og mús. Eðli­lega vöknuðu marg­ar spurn­ing­ar um hvers vegna skipið sökk og þessi fund­ur svar­ar þeim ekki. Það er hins veg­ar stórfurðulegt að skips­bjall­an finn­ist á þennna hátt og ég velti fyr­ir mér hvort þetta sé ein­hvers kon­ar fyr­ir­boði,“ seg­ir Torfi Björns­son, tæp­lega 93 ára gam­all Ísfirðing­ur.

Örn­inn var smíðaður í Nor­egi 1903 og bar nafnið Batalder. Skipið var selt til Fær­eyja og síðan til Íslands 1927.

________________________

Veistu eitthvað meira?… Geturðu bætt við upplýsingum?

Hafðu samband, höfum söguna á hreinu; diveexplorer@dive-explorer.com

Færðu inn athugasemd

Skráðu umbeðnar upplýsingar að neðan eða smelltu á smámynd til að skrá þig inn:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Breyta )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Breyta )

Tengist við %s